Czy w ramach wydatków związanych z biletomatami można będzie ogłosić przetarg na zakup urządzeń wraz z ich późniejszą kilkuletnią kompleksową opieką eksploatacyjną przez producenta (w tym niezbędna konserwacja podzespołów,kolekcja i uzupełnienie gotó

Użyj filtrów, aby szybko odnaleźć interesującą Cię informację:

Dostępnych (11) wiadomości ze wszystkich kategorii

Zakończenie realizacji projektu nie oznacza jeszcze wypełnienia wszystkich obowiązków związanych z projektem. Dowiedz się zatem, jakie obowiązki należy spełnić po zakończeniu projektu i jakie mogą być konsekwencje popełnienia zaniedbań w tym zakresie.

Trwałość projektu

Okres trwałości projektu to czas, w którym należy zachować w niezmienionej formie i wymiarze efekty projektu. Ich osiągnięcie zadeklarowałeś we wniosku o dofinansowanie. Dotyczy to np. zakupionych środków trwałych i stworzonych miejsc pracy. Obowiązek zachowania trwałości dotyczy wszystkich projektów, zwłaszcza infrastrukturalnych oraz inwestycyjnych, w których dokonywane są zakupy sprzętu lub wyposażenia. Obowiązek ten uchylany jest w sytuacji, gdy zaprzestałeś działalności z powodu ogłoszenia upadłości niewynikającej z oszukańczego bankructwa.

Bardzo ważne informacje
Okres trwałości dla projektów współfinansowanych z Regionalnego Programu dla województwa łódzkiego wynosi standardowo 5 lat. Odstępstwem od tej zasady objęte są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, dla których okres trwałości to 3 lata.

 

Okres trwałości liczony jest od daty ostatniej płatności, która zostanie Ci przekazana przez instytucję. W przypadku, gdy przepisy regulujące udzielanie pomocy publicznej wprowadzają ostrzejsze wymogi, wówczas stosuje się okres ustalony zgodnie z tymi przepisami.

Za datę płatności końcowej uznaje się:

  • w przypadku, gdy środki przekazywane są w ramach rozliczenia wniosku o płatność końcową – datę przelewu na rachunek bankowy beneficjenta,
  • w pozostałych przypadkach – datę zatwierdzenia wniosku o płatność końcową.

Naruszenie zasady trwałości następuje w sytuacji, gdy w okresie jej obowiązywania wystąpi co najmniej jedna z przesłanek:

  1. zaprzestaniesz działalności produkcyjnej lub przeniesiesz ją poza obszar wsparcia programu,
  2. nastąpi zmiana własności elementu współfinansowanej infrastruktury, która daje przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści,
  3. nastąpi istotna zmiana wpływająca na charakter projektu, jego cele lub warunki realizacji, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jego pierwotnych założeń.

Naruszeniem zasady trwałości jest również (w przypadku inwestycji w infrastrukturę lub inwestycji produkcyjnych) przeniesienie w okresie 10 lat od daty płatności końcowej działalności produkcyjnej poza obszar UE. Zasada ta nie ma zastosowania do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw.

Naruszenie zasady trwałości może oznaczać konieczność zwrotu środków otrzymanych na realizację projektu wraz z odsetkami liczonymi jak dla zaległości podatkowych, proporcjonalnie do okresu niezachowania obowiązku trwałości.

Sprawozdawczość

Jeżeli Twój projekt podlega zasadzie trwałości, masz obowiązek sporządzania sprawozdań lub oświadczeń. Na ich podstawie określane będzie, czy została zachowana trwałość projektu. Instytucja, która udzieliła wsparcia, w okresie trwałości będzie też mogła przeprowadzić kontrolę projektu.

Kontrola może być również przeprowadzona doraźnie. Dzieje się to wtedy, gdy pojawią się przypuszczenia, że trwałość projektu została naruszona. Aby uniknąć takiej sytuacji, powinieneś informować instytucję, która udzieliła wsparcia w szczególności o:

  • każdej zmianie w przedsiębiorstwie, instytucji mającej wpływ na osiągnięcie lub utrzymanie zadeklarowanych wskaźników rezultatu w projekcie;
  • możliwości odzyskania podatku VAT, w przypadku, gdy był on wydatkiem kwalifikowalnym w projekcie;
  • zmianach powodujących uzyskanie nieuzasadnionej korzyści;
  • zmianie charakteru lub własności projektu albo zaprzestaniu działalności.

Szczegółowe informacje dotyczące trwałości projektów znajdziesz również w wytycznych przyjętych dla Regionalnego Programu dla województwa łódzkiego oraz horyzontalnymi dokumentami dotyczącymi kwalifikowalności wydatków dostępnymi na Portalu Funduszy Europejskich.

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

Kontrola towarzyszy realizacji każdego projektu, któremu udzielone zostało wsparcie z funduszy unijnych. Jest obowiązkowym elementem w trakcie jego trwania lub krótko po zakończeniu, poprzedzając ostateczne rozliczenie. Może też nastąpić w trakcie okresu trwałości projektu. Dowiedz się, jakie są zasady przeprowadzania kontroli i jak się do niej właściwie przygotować

Rodzaje kontroli

Twój projekt może zostać poddany następującym kontrolom:

1. Weryfikacja wniosków o płatność – każdy złożony przez Ciebie wniosek o płatność zostanie sprawdzony pod kątem formalnym i rachunkowym; dodatkowo sprawdzone zostanie, czy wydatki ujęte w tym wniosku do refundacji lub rozliczenia są wydatkami kwalifikowalnymi, tj. czy mieszczą się w kategoriach wydatków, które można finansować z  Regionalnego Programu dla województwa łódzkiego. Instytucja Zarządzająca  zdecyduje, czy poprosi o wszystkie faktury lub rachunki do sprawdzenia, czy tylko o ich wybrane egzemplarze. Zostaniesz poinformowany, czy dokumenty te należy przekazać w wersji papierowej, czy też załączyć wersję elektroniczną w systemie informatycznym

2. Kontrola w miejscu realizacji projektu lub w Twojej siedzibie – instytucja, z którą podpisałeś umowę, w każdym roku sprawdzi wybraną przez siebie grupę projektów. W grupie tej może się znaleźć także Twój projekt. Kontrole te mogą być prowadzone w trakcie realizacji projektu, na jego zakończenie lub po jego zakończeniu. Kontroli podlegać będzie dokumentacja i sprawdzony zostanie zakres rzeczowy realizowanego projektu. Szczególną formą kontroli na miejscu jest wizyta monitoringowa, polegająca na sprawdzeniu czy faktycznie projekt jest wykonywany (np. sprawdzenie, czy planowane szkolenie faktycznie się odbywa we wskazanym miejscu i czy uczestniczy w nim deklarowana liczba osób);

3. Kontrola krzyżowa – kontrola ta odbędzie się w sytuacji, gdy realizujesz więcej niż jeden projekt lub gdy realizowałeś projekty w latach 2007-2013. W trakcie kontroli sprawdzane będzie, czy w ramach kilku projektów nie były finansowane te same wydatki. W kontroli tej nie uczestniczysz – prowadzona jest ona bowiem na podstawie danych zgromadzonych w systemie informatycznym. Możesz dowiedzieć się o niej tylko wówczas, gdy zachodzi podejrzenie podwójnego finansowania i zostaniesz poproszony o przedłożenie konkretnych dokumentów do weryfikacji;

4. Kontrola na zakończenie projektu – w ramach tej kontroli instytucja sprawdza kompletność i zgodność z procedurami całej dokumentacji związanej z realizacją projektu, którą zobowiązany jesteś posiadać. Zakres czynności może też obejmować kontrolę w miejscu realizacji projektu;

5. Kontrola trwałości – prowadzona po zakończeniu realizacji projektu – co do zasady podczas tej kontroli sprawdzeniu podlega, czy nie zaszły w projekcie niedozwolone modyfikacje polegające na:

  • zaprzestaniu działalności produkcyjnej lub przeniesieniu jej poza obszar wsparcia finansowany z Regionalnego Programu dla województwa łódzkiego,
  • zmianie własności współfinansowanej infrastruktury, która daje przedsiębiorstwu lub podmiotowi publicznemu nienależne korzyści,  
    istotnej zmianie wpływającej na charakter projektu, jego cele lub warunki realizacji, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jego pierwotnych założeń.
  • istotnej zmianie wpływającej na charakter projektu, jego cele lub warunki realizacji, która mogłaby doprowadzić do naruszenia jego pierwotnych założeń.

Zachowanie okresu trwałości monitoruje się najczęściej na bazie wypełnianej przez Ciebie ankiety, jednak część projektów podlega kontroli w miejscu ich realizacji;

6. Innym kontrolom – realizowanym na podstawie odrębnych przepisów bezpośrednio przez Komisję Europejską, Europejski Trybunał Obrachunkowy, Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, Instytucję Audytową (czyli właściwy Urząd Kontroli Skarbowej) lub Najwyższą Izbę Kontroli. Instytucje te mogą weryfikować prawidłowość prowadzenia zamówień publicznych, oceniać oddziaływanie na środowisko lub zakres udzielanej pomocy publicznej.

Termin kontroli

O terminie kontroli planowej w miejscu realizacji projektu lub w Twojej siedzibie zostaniesz poinformowany pisemnie  co najmniej z kilkudniowym wyprzedzeniem. Kontrole dotyczące projektów są ujęte w rocznych planach kontroli Instytucji Zarządzającej lub Pośredniczącej na dany rok obrachunkowy.

Kontrola doraźna przeprowadzana jest natomiast bez uprzedniego poinformowania lub jeden dzień roboczy przed jej przeprowadzeniem. Decyzja o takiej kontroli podejmowana jest na skutek stwierdzenia nieprawidłowości podczas realizacji projektu lub podejrzenia ich wystąpienia.

Zakres kontroli

W trakcie kontroli sprawdzany jest faktyczny stan realizacji projektu pod względem finansowym i rzeczowym oraz zgodność jego realizacji z umową o dofinansowanie projektu. Sprawdzana jest przede wszystkim dokumentacja, w tym

1. Dokumenty finansowe:

  • oryginały dowodów księgowych, (tj. faktury, rachunki, noty księgowe, listy płac) oraz zawierane umowy;
  • dokumenty potwierdzające opłacenie dokumentów przedstawionych do rozliczenia, czyli wyciągi bankowe, potwierdzenia przelewów, raporty kasowe, dowody KP i KW;
  • obowiązująca w Twojej firmie polityka rachunkowości;
  • wyodrębniona ewidencja księgowa wraz z zestawianiem obrotów i sald.

Ponadto ocenie podlegają dokumenty potwierdzające przyjęcie zakupionych produktów do ewidencji księgowej tj. dokumenty OT, ewidencja środków trwałych oraz księgi inwentarzowe.

2. Dokumenty potwierdzające zgodność działań projektowych z politykami wspólnotowymi, w tym przede wszystkim:

  • ogłoszenia o naborze na wolne stanowiska pracy,;
  • umowy o pracę,;
  • certyfikaty środowiskowe.

3. Dokumenty potwierdzające zgodność zrealizowanych działań z Ustawą Prawo zamówień publicznych lub zasadą konkurencyjności. Najczęściej weryfikacji podlega:

  • sposób szacowania wartości zamówienia;
  • upublicznienie treści ogłoszenia o zamówieniu;
  • potwierdzenie przesłania zapytań ofertowych do potencjalnych dostawców;
  • uzasadnienie wyboru najkorzystniejszej oferty;
  • raport z udzielonego zamówienia;
  • treść umowy podpisanej z wyłonionym wykonawcą lub dostawcą.

4. Dokumenty potwierdzające osiągnięcie założonych wskaźników produktów/rezultatów. Mogą to być na przykład:

  • umowa i faktura zakupu środków trwałych przewidzianych w projekcie;
  • umowy i bieżące dokumenty potwierdzające deklarowane zwiększenie zatrudnienia;
  • umowy potwierdzające nawiązanie współpracy z innymi podmiotami, wskazanymi we wniosku o dofinansowanie;
  • uzyskane certyfikaty.

5. Procedury archiwizacji dokumentacji projektowej:

Korzystając ze środków z Regionalnego Programu dla województwa łódzkiego przyjmujesz na siebie obowiązek archiwizacji pełnej dokumentacji projektowej w siedzibie swojej firmy, przez okres wskazany w umowie dotacji.

6. Działania informacyjno-promocyjne, między innymi:

  • oznakowanie dokumentacji i korespondencji prowadzonej w związku z realizacją projektu;
  • oznakowanie dofinansowanych środków trwałych;
  • oznakowanie miejsca realizacji projektu.

7. Oprócz dokumentów kontrolerzy mogą też naocznie sprawdzić, czy zakupione sprzęty, maszyny i urządzenia są zgodne z opisem przedstawionym przez Ciebie we wniosku o dofinansowanie.

Po kontroli

Po zakończeniu kontroli zostaje sporządzona informacja pokontrolna. Otrzymasz ją w celu zapoznania się z jej treścią. Jeżeli nie masz żadnych uwag, podpisujesz dokument. Natomiast, jeśli nie zgadzasz się z informacją pokontrolną, masz 14 dni na wniesienie pisemnych zastrzeżeń do jej treści.

Jeżeli podczas kontroli wykryte zostaną nieprawidłowości, otrzymasz zalecenia pokontrolne wraz z terminem ich wypełnienia.

Wydatki poniesione w sposób nieprawidłowy muszą zostać objęte korektą wysokości przyznanego dofinansowania, a dokładnie jego pomniejszeniem, gdyż nie można kwot wycofywanych z projektu przeznaczać na inne wydatki w tym samym projekcie. W skrajnych wypadkach może to prowadzić nawet do całkowitej utraty dofinansowania lub rozwiązania umowy.

 

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

 

Od momentu przygotowania wniosku do podpisania umowy o dofinansowanie projektu, mija kilka miesięcy. Realizacja projektu to kolejne miesiące, a nawet lata. W tym czasie mogą zmienić się zarówno otoczenie, jak i warunki Twojego działania. Może się więc również pojawić potrzeba wprowadzenia zmian w projekcie. Jest to możliwe, chociaż ich zakres nie jest dowolny. Wprowadzanie zmian wymaga szczególnej ostrożności i zachowania procedur, a samowolne działania mogą doprowadzić nawet do utraty części lub całości dotacji. Szczególnej uwagi wymaga dokonywanie zmian finansowych – w żadnym wypadku nie mogą one doprowadzić do zwiększenia kwoty dofinansowania, ani przekroczenia ustalonych w projekcie limitów wydatków.

Dopuszczalne zmiany

Dopuszczalny zakres zmian określony jest w umowie o dofinansowanie projektu.

Zwykle drobne zmiany, np. formalne (typu dane beneficjenta, adres) albo nie wpływające na podstawowe założenia projektu, mogą być dokonywane bez wcześniejszej zgody instytucji udzielającej wsparcia. O ich zaistnieniu należy jednak poinformować w terminie określonym w umowie o dofinansowanie.

Zmian można dokonywać również w odniesieniu do pierwotnych założeń projektu. W większości przypadków wymagane jest wtedy uzyskanie zgody instytucji udzielającej wsparcia na wprowadzenie zmiany. Czasem po przekazaniu informacji o planowanej zmianie powinniśmy poczekać na akceptację instytucji. Jeśli jednak zmiany nie są znaczące, często wystarcza tylko tzw. zgoda domniemana – czyli brak sprzeciwu instytucji, do której zgłosiliśmy zaplanowaną zmianę.

Należy pamiętać, aby przed dokonaniem jakichkolwiek modyfikacji, zgłosić to instytucji, która udzieliła dofinansowania (niezależnie czy wymaga to uzyskania przyzwolenia, czy tylko zgody domniemanej). Akceptacja zmian mających istotne znaczenie dla projektu już po ich wprowadzeniu, jest bowiem bardzo trudna, a często niemożliwa.

Modyfikacje projektu mogą dotyczyć wielu aspektów związanych z realizacją projektu, np.:

  • budżetu (zmiana wartości łącznych wydatków projekcie, przesuwanie wydatków między różnymi kategoriami w związku z różnicami cen, itp.),
  • wskaźników realizacji projektu, czyli tego, co zaplanowaliśmy zrealizować (ale tylko wtedy, kiedy nie wpłynie to na cel naszego projektu, a wartość tych
  • wskaźników nie była czynnikiem decydującym o uzyskaniu punktów na etapie oceny naszego wniosku),
  • zakresu projektu (np. rezygnacja z jakiegoś zakupu, jeśli okazał się zbędny dla osiągnięcia celu projektu albo wprowadzenie dodatkowych działań, które ułatwią realizację przedsięwzięcia),
  • harmonogramu (przesunięcie realizacji działań w czasie, przesunięcie terminów ponoszenia wydatków, wydłużenie okresu realizacji projektu, itp.)

Aneksowanie umowy

Bez względu na to, czy zmiany wymagają zgody instytucji udzielającej wsparcia, czy też nie, część z nich wymaga sporządzenia aneksu do umowy. Szczegółowy zakres tych zmian, które wymagają aneksowania, jest zawsze określony w umowie o dofinansowanie.. Mogą do nich należeć np. zmiana formy prawnej beneficjenta, zmiana numeru rachunku bankowego, zmiana okresu realizacji projektu.

Obowiązki przy realizacji projektów

W przypadku projektów realizowanych w ramach od III do VII osi priorytetowej RPO WŁ na lata 2014-2020 Beneficjenci dokonując przesunięć pomiędzy kategoriami kosztów lub/i zadaniami muszą je wykazać we wniosku o dokonanie przesunięć pomiędzy kategoriami kosztów, który należy przesłać w wersji edytowalnej do IZ za pośrednictwem SL2014.

Zgodnie z zapisami umowy o dofinansowanie*, Beneficjent może dokonywać przesunięć w budżecie projektu między głównymi kategoriami kosztów (wymienionymi w umowie o dofinansowanie w systemie SL2014 w bloku Zakres finansowy w części w ramach kategorii kosztów, np. roboty budowlane, środki trwałe, informacja i promocja, koszty personelu, inne) do 15% całkowitej wartości kosztów kwalifikowalnych ustalonych we wniosku o dofinansowanie, po uzyskaniu zgody Instytucji Zarządzającej RPO WŁ. W celu wykazania planowanych przesunięć należy przesłać do Instytucji Zarządzającej RPO WŁ za pośrednictwem systemu SL2014 Wniosek o dokonanie przesunięć pomiędzy kategoriami kosztów.

Przesunięcia pomiędzy zadaniami w ramach tej samej głównej kategorii kosztów nie wymagają akceptacji IZ RPO WŁ o ile nie prowadzą do zmiany zakresu rzeczowego projektu. Analogicznie, zgody nie wymagają przesunięcia w ramach tej samej kategorii kosztów pomiędzy partnerami i / lub liderem projektu.

Przesunięcia ponad 15% całkowitej wartości kosztów kwalifikowalnych ustalonych we wniosku o dofinansowanie wymagają zawarcia aneksu do umowy.

Wypełniony wniosek o dokonanie przesunięć pomiędzy kategoriami kosztów należy przesłać (w pliku Excel) zarówno w sytuacji, gdy przesunięcia przekraczają 15% całkowitej wartości kosztów kwalifikowalnych, jak i nie przekraczają tej wartości oraz w każdym innym przypadku, gdy dokonywane są jakiekolwiek przesunięcia. Wynika to z faktu, iż w zmiany wykazane we wniosku IZ RPO WŁ musi zaktualizować w systemie SL2014.


W pierwszej zakładce „wniosek” należy wymienić tylko te główne kategorie kosztów, pomiędzy którymi będą dokonane przesunięcia oraz te, na których powstały oszczędności i nie będą one już wykorzystane. Nie ma potrzeby wymieniania wszystkich kategorii kosztów. Kategorie podlegające przesunięciom należy wykazywać w odniesieniu do wartości wynikających z aktualnej umowy o dofinansowanie / aneksu do umowy o dofinansowanie. Tym samym, w przypadku złożenia następujących po sobie dwóch lub większej liczby wniosków o dokonanie przesunięć pomiędzy kategoriami kosztów procent dokonanych przesunięć będzie liczony łącznie. W sytuacji przekroczenia 15% całkowitej wartości kosztów kwalifikowalnych w kolejnym składanym wniosku o dokonanie przesunięć, niezbędnym będzie sporządzenie aneksu do umowy o dofinansowanie.

W zakładce „limity” należy wymienić wszystkie kategorie kosztów objętych limitami, które są przedstawione w umowie o dofinansowanie w systemie SL2014. Należy przestrzegać, by po dokonanych przesunięciach lub wykazanych oszczędnościach nie został przekroczony określony limit.

W przypadku, gdy Beneficjent otrzymał refundację wydatków w kategoriach kosztów objętych limitami w kwocie wyższej niż dopuszczalna zgodnie z nowo obliczonymi limitami różnica ta stanowi koszt niekwalifikowalny i podlega zwrotowi. Od kwoty tej co do zasady nie nalicza się odsetek. Metodologia obliczania wartości wydatków kwalifikowanych objętych limitami dostępna jest na stronie poświęconej metodologii obliczania wartości wydatków kwalifikowanych objętych limitami.

W zakładce „projekt ogółem” oraz odpowiednio w zakładkach „partner …” należy wykazać wszystkie zadania, kategorie kosztów i nazwy kosztów wymienione w umowie o dofinansowanie w SL2014 oraz odpowiadające im kwoty, zarówno te, które uległy zmianie, jak i te które nie zmieniły się. Kwoty, które uległy zmianie można zaznaczyć innym kolorem.

W przypadku projektu partnerskiego należy dodać tyle zakładek, ilu partnerów jest w projekcie, przy czym lider jest partnerem 1. Zbędne zakładki dotyczące partnerów można usunąć.

Wniosek o zgodę na dokonanie przesunięć między kategoriami kosztów196.82 KB

* Pod pojęciem umowy o dofinansowanie należy również rozumieć uchwałę Zarządu Województwa Łódzkiego o przyznaniu dofinansowania (w przypadku projektu własnego Województwa Łódzkiego) lub umowę o dofinansowanie projektu realizowanego przez państwową jednostkę budżetową.

W związku ze wzrostem liczby zgłoszeń Beneficjentów dotyczących zmiany zakresu rzeczowego projektu na etapie jego realizacji oraz ogólnymi zapisami umowy o dofinansowanie, Zarząd Województwa Łódzkiego informuje o przyjętym sposobie postępowania dla projektów obsługiwanych przez Departament ds. RPO.

  1. W przypadku całkowitej rezygnacji z jakiegoś elementu projektu:
    •    Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Łódzkiego (IZ RPO WŁ) analizuje czy proponowana zmiana wpływa na kwestię osiągnięcia celów
    i wskaźników projektu oraz czy zmiana wpływa na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu. Warunkiem jest też by zmiana wynikała z przyczyn obiektywnych, niemożliwych do przewidzenia na etapie składania wniosku o dofinansowanie, co poparte zostało oświadczeniem Beneficjenta podpisanym pod groźbą odpowiedzialności karnej,
    •    w przypadku wątpliwości (np. związanych z aspektem technicznym/technologicznym zmiany) IZ RPO WŁ może posłużyć się ekspertyzą eksperta na podstawie art. 68a ust. 1 pkt. 2 ustawy wdrożeniowej. Rolą eksperta w takim przypadku byłoby stwierdzenie, czy zmiana ma wpływ na któreś z kryteriów oceny danego projektu, a jeśli tak, to czy ocena danego projektu z proponowaną zmianą spowodowałaby uzyskanie przez ten projekt negatywnej oceny,
    •    IZ RPO WŁ może wyrazić zgodę na zmianę po upewnieniu się, że zmiana wynikała z przyczyn obiektywnych, nie ma wpływu na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, ani na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu,
    •    IZ RPO WŁ nakazuje zmniejszenie wartości kosztów kwalifikowalnych i w konsekwencji dofinansowania o wartość elementu, który nie będzie realizowany. Rezygnacja z realizacji wydatku lub jego części nie stanowi bowiem oszczędności w projekcie.
  2. W przypadku zmiany parametrów technicznych wykonania projektu (polepszenia/pogorszenia) i/lub modyfikacji projektów infrastrukturalnych obejmujących nieistotne zmiany w myśl ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1332 z późn.zm.):
    a)    w przypadku zmiany polegającej na wykonaniu prac/zakupie sprzętu o lepszych parametrach od zakładanych we wniosku
    o dofinansowanie, IZ RPO WŁ wyraża zgodę. Powyższe nie może jednak spowodować wzrostu wartości koszów kwalifikowalnych oraz dofinansowania projektu. Zmianę należy zrealizować w ramach zaplanowanej wcześniej wartości lub ewentualnie z wykorzystaniem oszczędności powstałych na innych kosztach w projekcie.
    b)    w przypadku pogorszenia parametrów technicznych i/lub modyfikacji projektów infrastrukturalnych obejmujących nieistotne zmiany w myśl ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane:
    •    jeśli zmiana dotyczy przedłożonego w zał. 3 wniosku
    •    o dofinansowanie projektu budowlanego, to Beneficjent dostarcza oświadczenie projektanta, że odstąpienie od zatwierdzonego projektu budowlanego jest nieistotne i nie wymaga wydania decyzji zmieniającej, bądź innego dokumentu potwierdzającego, że zaistniałe zmiany są zgodne z prawem budowlanym i prawem ochrony środowiska, przepisami p-poż, decyzją konserwatora zabytków
    •    IZ RPO WŁ analizuje czy proponowana zmiana wpływa na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, czy zmiana wpływa na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu, czy nie narusza przepisów o pomocy publicznej (jeśli dotyczy).
    W przypadku wątpliwości (np. związanych z aspektem technicznym/technologicznym zmiany) IZ RPO WŁ może posłużyć się ekspertyzą eksperta na podstawie art. 68a ust. 1 pkt. 2 ustawy wdrożeniowej. Rolą eksperta w takim przypadku byłoby stwierdzenie, czy zmiana ma wpływ na któreś z kryteriów oceny danego projektu, a jeśli tak, to czy ocena danego projektu z proponowaną zmianą spowodowałaby uzyskanie przez ten projekt negatywnej oceny,
    •    IZ RPO WŁ wyraża zgodę na zmianę jeśli nie ma ona wpływu na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu, na naruszenie przepisów
    o pomocy publicznej (jeśli dotyczy).
  3. W przypadku modyfikacji projektów infrastrukturalnych obejmujących istotne zmiany w myśl ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1332 z późn.zm.):
    •    Beneficjent musi podjąć działania w myśl art. 36a ustawy (decyzja o zmianie pozwolenia ze względu na istotne odstąpienie), tj. dostarczyć ostateczną decyzję zmieniającą pozwolenie na budowę wraz z projektem zamiennym (lub wyciągiem z projektu). W uzasadnionych przypadkach zmodyfikowany projekt powinien posiadać zmienioną dokumentację środowiskową i/lub pozwolenie właściwego konserwatora zabytków na dokonanie zmiany i/lub pozwolenie konserwatora przyrody,
    •    IZ RPO WŁ analizuje czy proponowana zmiana wpływa na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, czy zmiana wpływa na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu, czy nie narusza przepisów o pomocy publicznej (jeśli dotyczy). IZ RPO WŁ posługuje się ekspertyzą eksperta na podstawie art. 68a ust. 1 pkt. 2 ustawy wdrożeniowej. Rolą eksperta w takim przypadku byłoby stwierdzenie, czy zmiana ma wpływ na któreś z kryteriów oceny danego projektu, a jeśli tak, to czy ocena danego projektu z proponowaną zmianą spowodowałaby uzyskanie przez ten projekt negatywnej oceny,
    •    IZ RPO WŁ wyraża zgodę na zmianę jeśli nie ma ona wpływu na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu, na naruszenie przepisów
    o pomocy publicznej (jeśli dotyczy).
  4. Zmiany w projektach wynikające z faktu, iż na etapie naboru i oceny projektu do wniosku o dofinansowanie dołączony był program funkcjonalno-użytkowy, gdyż projekt miał być realizowany w formule „projektuj i buduj”. Oznacza to, iż w momencie w którym projektant wykonawcy rozpoczął prace nad projektem budowalnym mogą pojawić się nieprzewidziane wcześniej problemy powodujące konieczność zmiany w stosunku do zapisów programu funkcjonalno-użytkowego. Wówczas IZ RPO WŁ:
    •    wymaga dostarczenia od Beneficjenta wykazu zmian podpisanego przez projektanta wykonawcy wraz
    z uzasadnieniem konieczności ich podjęcia,
    •    analizuje czy proponowana zmiana wpływa na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, czy zmiana wpływa na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu, czy nie narusza przepisów o pomocy publicznej (jeśli dotyczy),
    •    w przypadku wątpliwości może posłużyć się ekspertyzą eksperta na podstawie art. 68a ust. 1 pkt. 2 ustawy wdrożeniowej. Rolą eksperta w takim przypadku byłoby stwierdzenie, czy zmiana ma wpływ na któreś z kryteriów oceny danego projektu, a jeśli tak, to czy ocena danego projektu z proponowaną zmianą spowodowałaby uzyskanie przez ten projekt negatywnej oceny,
    •    IZ RPO WŁ wyraża zgodę na zmianę jeśli nie ma ona wpływu na kwestię osiągnięcia celów i wskaźników projektu, na spełnianie kryteriów wyboru projektu w sposób, który skutkowałby negatywną oceną tego Projektu, na naruszenie przepisów
    o pomocy publicznej (jeśli dotyczy).

Wystąpienie wyżej wymienionych sytuacji powoduje konieczność uzyskania akceptacji IZ RPO WŁ/ aneksu do umowy.

Wskazana powyżej ocena wnioskowanych zmian na etapie ich zgłoszenia przez Beneficjenta odbywa się wyłącznie pod kątem zmian rzeczowych w projekcie. IZ RPO WŁ oceniając dopuszczalność zmian nie prowadzi analizy dokumentacji związanej z udzieleniem i realizowaniem zamówienia publicznego. Analiza tego typu ma miejsce podczas kontroli zamówień publicznych.

Bardzo ważne informacje
W przypadku, gdy zauważysz potrzebę dokonania zmiany w projekcie, zawsze skonsultuj się z instytucją, z którą podpisałeś umowę.

 

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

 

Zasady dofinansowania projektu określa umowa dotacji. Gwarantuje ona, że w budżecie programu zostały zarezerwowane dla Ciebie środki. Teraz czeka Cię najważniejszy etap, czyli realizacja i rozliczenie projektu. Błędy na tym etapie mogą kosztować utratę części, a nawet całości uzyskanego wsparcia. Poznaj zasady dokumentowania wydatków i rozliczania dotacji.

 

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

 

Podpisanie umowy o dfinansowanie jest zwieńczeniem procesu ubiegania się o przyznanie unijnego wsparcia. Dowiedz sie zatem, jakie załączniki musiasz dołączyć do umowy, jak powinieneś zabezpieczyć wykonanie projektu oraz pobierz wzór umowy.

Informacja o wybraniu projektu do dofinansowania

Po zakończeniu weryfikacji formalnej i merytorycznej instytucja udzielająca dotacji publikuje listę projektów, które uzyskałypozytywną ocenę. Jednak samo znalezienie się na takiej liście nie jest jeszcze potwierdzeniem uzyskania dotacji. Wpływ na to, ile i jakie podmioty otrzymają dofinansowanie, może również mieć wysokość puli środków do rozdysponowania w danym konkursie. Może się zdarzyć tak, że nie wystarczy ich dla wszystkich pozytywnie ocenionych projektów. Wówczas Instytucja Zarządzająca podejmuje decyzję o wyborze do dofinansowania najwyżej sklasyfikowanych przedsięwzięć, bądź też o powiększeniu puli środków, jeśli jest to możliwe.

Procedura podpisania umowy rozpoczyna się w momencie otrzymania oficjalnego pisma potwierdzającego przyznanie wsparcia na realizację projektu. Zawiera ono również informację o dokumentach, jakie musisz zgromadzić do podpisania umowy oraz terminie, w którym powinieneś dopełnić niezbędnych formalności. Jeżeli realizujesz projekt w partnerstwie, stroną umowy jest partner wiodący, na którym spoczywa również odpowiedzialność za realizację projektu.

Wymagane dokumenty

Lista dokumentów niezbędnych do podpisania umowy składa się z pozycji obowiązkowych dla wszystkich wnioskodawców oraz takich, które są opcjonalne w zależności od specyfiki programu i projektu objętego wsparciem. Szczegółowy wykaz wymaganych od Ciebie złączników znajduje się w dokumentacji konkursu,  w którym ubiegasz się o dotację. Ich listę otrzymasz wraz z informacją zawierającą zaproszenie do podpisania umowy o dofinansowanie.

Wykaz dokumentów może się różnić, w zależności od tego, jaki projekt realizujesz oraz jakiego rodzaju podmiot reprezentujesz. Przykładowo przedsiębiorcy realizujący projekty przyczyniające się do rozwoju firmy, najczęściej zobowiązani są dostarczyć:

  1. dokumenty rejestrowe firmy (w tym aktualny wyciąg z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub odpis Krajowego Rejestru Sądowego, zaświadczenie o nadaniu NIP i REGON);
  2. kopię umowy o prowadzeniu rachunku bankowego;
  3. dokumenty potwierdzające ustanowienie zabezpieczenia prawidłowej realizacji umowy (np. weksel, gwarancja bankowa, poręczenie);
  4. aktualne zaświadczenia o niezaleganiu z należnościami publicznymi (np. składkami ZUS, podatkami),
  5. dokumenty środowiskowe, potwierdzające, że realizowany projekt nie będzie negatywnie wpływał na środowisko naturalne,
  6. oświadczenia (np. o statusie mikro, małego lub średniego przedsiębiorstwa; dysponowaniu nieruchomością na potrzeby realizacji projektu; kwalifikowalności podatku VAT, itp.),
  7. inne dokumenty związane ze specyfiką beneficjenta, projektu, albo wymagane przez instytucję przyznającą dofinansowanie.

Formy Zabezpieczenia

Przy podpisaniu umowy o dofinansowanie wymagane jest wniesienie zabezpieczenia prawidłowej realizacji projektu. Potwierdzający je dokument stanowi jeden z obligatoryjnych załączników. Obowiązek ten nie dotyczy beneficjentów będących jednostkami sektora finansów publicznych albo fundacji, której jedynym fundatorem jest Skarb Państwa, a także Banku Gospodarstwa Krajowego.

Zabezpieczenie składane jest przeważnie w formie weksla in blanco wraz z deklaracją wekslową, jednak przy większych projektach może być wymagana inna forma, np. cesja praw z polisy ubezpieczeniowej, hipoteka, poręczenie, gwarancja bankowa czy zastaw rzeczowy bądź rejestrowy.

Zabezpieczenie powinno być ustanowione na kwotę nie mniejszą niż wysokość przyznanego dofinansowania. Jest ono uruchamiane wtedy, kiedy beneficjent w wyniku nieprawidłowej realizacji projektu jest zobowiązany do zwrotu dofinansowania, a tego nie robi bądź nie może zrobić (nie ma wystarczających środków). Zabezpieczenie prawidłowej realizacji umowy o dofinansowanie zostaje zdeponowane w instytucji udzielającej wsparcia.

Główne postanowienia umowy

  • Umowa o dofinansowanie opisuje Twoje zobowiązania i uprawnienia oraz harmonogram realizacji projektu , a także budżet. W jej treści określone są:
    strony umowy;
  • wysokość i warunki, na jakich zostanie przekazane dofinansowanie;
  • szczegóły dotyczące zasad realizacji i rozliczania projektu;
  • obowiązki związane z bieżącym monitorowaniem przebiegu projektu;
  • zasady dokonywania kontroli projektu przez uprawnione instytucje;
  • zasady postępowania w sytuacjach, gdy dokładne wykonanie umowy stanie się niemożliwe, czyli np. reguły dokonywania zmian w projekcie, sytuacje, w których umowa może być wypowiedziana bądź rozwiązana;
  • wskazanie obowiązków informacyjno-promocyjnych w projekcie;
  • zagadnienia związane z ochroną danych osobowych;
  • zobowiązanie do ponoszenia wszystkich wydatków w sposób racjonalny i konkurencyjny;
  • wskazanie, że cały projekt musi być realizowany z poszanowaniem przepisów prawa krajowego i unijnego.

Przedmiotem umowy o dofinansowanie jest realizacja zaproponowanego przez Ciebie projektu tak, jak opisałeś to we wniosku o dofinansowanie. Stanie się on załącznikiem do umowy o dofinansowanie, a wszelkie ewentualne zmiany w nim będą wymagały zatwierdzenia przez instytucję udzielającą wsparcia, a czasem także podpisania aneksu do umowy.

Środki otrzymasz tylko wówczas, gdy wypełnisz wszystkie obowiązki, jakie na Tobie spoczywają. Dotacja lub jej część może być odebrana, jeżeli realizujesz projekt niezgodnie z założeniami, o których pisałeś we wniosku o dofinansowanie lub nie osiągnąłeś zamierzonego celu (np. nie kupiłeś tego, o czym pisałeś we wniosku, nie zatrudniłeś tyle osób, ile zadeklarowałeś). Całość lub część dotacji będziesz też musiał zwrócić w sytuacji, gdy nie dochowasz obowiązujących procedur związanych na przykład z wyborem dostawców lub usługodawców. Jeśli w trakcie realizacji projektu pojawi się potrzeba jego modyfikacji poinformuj o tym niezwłocznie instytucję, z którą zawarłeś umowę o dofinansowanie. W przypadku, gdy Twoje potrzeby będą się mieściły w zakresie dopuszczalnych zmian, sporządzony zostanie aneks do umowy.

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

Korzystanie z unijnych dotacji wiąże się z licznymi obowiązkami. Przede wszystkim trzeba zrealizować projekt zgodnie z wnioskiem, przestrzegać terminów i prawidłowo go rozliczyć.

Podpisanie umowy o dofinansowanie

Jeżeli w wyniku oceny Twój wniosek zostanie zakwalifikowany do objęcia wsparciem, zostanie z Tobą zawarta umowa o dofinansowanie. Procedura jej podpisania rozpoczyna się w momencie otrzymania oficjalnego pisma potwierdzającego przyznanie wsparcia na realizację projektu. Do podpisania umowy musisz zgromadzić wymagane dokumenty. Masz na to z reguły kilka tygodni.

Harmonogram rzeczowo-finansowy

Realizując projekt, trzymaj się ściśle zapisów z wniosku o dofinansowanie. Pamiętaj, że nie wolno Ci samodzielnie zmieniać założeń, które wskazałeś we wniosku. Szczególnie ważne jest też przestrzeganie terminów określonych w harmonogramie wydatków. Wszelkie zmiany wymagają konsultacji i zatwierdzenia przez instytucję udzielającą Ci wsparcia.

Kwalifikowalność wydatków

Nie każdy wydatek związany z projektem może zostać dofinansowany. Wsparciem mogą zostać objęte tylko działania z listy tzw. kosztów kwalifikowanych. O kwalifikowalności decyduje też to, czy dokonasz zakupu zgodnie z obowiązującymi Cię procedurami. Nieprzestrzeganie tych zasad może się skończyć obniżeniem, a nawet całkowitym cofnięciem dotacji.

Konto bankowe

Wszystkie operacje finansowe w Twoim projekcie powinny się odbywać za pośrednictwem wyodrębnionego specjalnie w tym celu konta bankowego. Jego numer podajesz  w umowie o dofinansowanie.

Dokumentacja

Wszystkie wydatki w ramach projektu powinny być ujęte w tzw. wyodrębnionej dokumentacji księgowej. To taki sposób księgowania, który umożliwia łatwą, szybką i precyzyjną identyfikację wszystkich dokumentów księgowych związanych z projektem.

Kontrola Projektu

Kontrola towarzyszy realizacji każdego projektu, któremu udzielone zostało wsparcie z funduszy unijnych – na pewno więc Cię nie ominie. Możesz się jej spodziewać co najmniej raz, na zakończenie projektu.

Sprawozdawczość, rozliczenie projektu

Przez cały okres realizacji projektu powinieneś regularnie informować o czynionych postępach instytucję, która udzieliła Ci wsparcia na specjalnym formularzu. Sprawozdania. Częstotliwość ich składania określona jest w umowie o dofinansowanie – najczęściej dzieje się to minimum raz na 3 miesiące. Sprawozdania z postępu w realizacji projektu są integralną częścią wniosku o płatność. Jest on podstawą do wypłaty przyznanej dotacji w formie zaliczki, refundacji częściowej lub całkowitej.

Promocja i oznakowanie

Jeżeli korzystasz z unijnego wsparcia masz nie tylko prawo, ale i obowiązek, aby o tym informować. Informacje o dofinansowaniu powinieneś podawać już w trakcie realizacji projektu, przy okazji wszystkich działań informacyjnych i komunikacyjnych, jakie w związku z nim podejmujesz. Zakres takiej informacji obejmuje co najmniej nazwę funduszu unijnego, z którego pochodzą środki, programu i instytucji, która udzieliła wsparcia.  

Trwałość projektu

Zakończenie realizacji projektu nie oznacza jeszcze wypełnienia wszystkich obowiązków, jakie wynikają z unijnego wsparcia. Jeżeli w ramach projektu kupowałeś środki trwałe, budowałeś obiekty lub instalacje bądź też zatrudniałeś pracowników obowiązuje Cię tzw. okres trwałości. Jest to czas, w którym należy zachować w niezmienionej formie i wymiarze efekty projektu, których osiągnięcie zostało zadeklarowane we wniosku o dofinansowanie. Standardowo wynosi on 5 lat. Odstępstwem objęte są mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa, dla których okres trwałości to 3 lata. 

pdfPodstawowe informacje na temat trwałości316.84 KB

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

 Sprawdź czy jesteś w gronie instytucji i osób które mogą skorzystać z dotacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego. Skorzystaj z WYSZUKIWARKI DOTACJI

 
Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

Na tej stronie możesz przeglądać i wyszukiwać ogłoszone nabory wniosków. Jeśli chcesz z wyprzedzeniem śledzić nadchodzące nabory, przejdź do Harmonogramu naborów wniosków. Przed złożeniem wniosku zapoznaj się z Kryteriami oceny projektów. Jeśli jesteś gotowy to złóż wniosek. Jeśli nie zgadzasz się z wynikiem naboru, sprawdź jak przebiega procedura odwoławcza.

Data publikacji: 10.02.2016 | Kategoria: Skorzystaj

W tym miejscu znajdziesz informacje o dokumentach niezbędnych przy realizacji projektów dofinasowanych z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Łódzkiego na lata 2014-2020.

Na każdym etapie, począwszy od starania się o wsparcie unijne, a skończywszy na rozliczeniu/zamknięciu projektu, należy korzystać ze wzorów dokumentów takich jak: wzór wniosku o dofinansowanie, wzór umowy czy wzór wniosku o płatność. Jednak dokumenty te mogą różnić się w zależności od konkursu, w którym bierze się udział. Istotne jest, aby korzystać z ich aktualnych wersji.

W każdym ogłoszeniu o naborze wniosków znajdują się niezbędne wzory dokumentów. Stanowią one załączniki do regulaminu konkursu.

Dla wybranych programów i działań zostały przygotowane także ogólne wzory dokumentów, przedstawione poniżej.

Wniosek o dofinansowanie

Jednym z podstawowych dokumentów, które są wymagane przy ubieganiu się o wsparcie, jest wniosek o dofinansowanie.

We wniosku o dofinansowanie należy dowieść, że dany projekt spełnia wszystkie warunki określone w regulaminie konkursu i wpisuje się w cele Programu. Wnioski składa się w ściśle określonych terminach wskazanych w ogłoszeniu o konkursie.

We wniosku o dofinansowanie muszą się znaleźć następujące informacje:

  • ogólne informacje o projekcie (m.in. Program/Priorytet/Działanie/Poddziałanie, tytuł i opis projektu, wartość i rodzaj projektu),
  • miejsce i termin realizacji,
  • klasyfikacja (m.in. zakres interwencji, forma finansowania, rodzaj działalności gospodarczej),
  • informacje o wnioskodawcy (m.in. NIP, nazwa, dane teleadresowe, forma prawna),
  • kwestie finansowe (m.in. budżet projektu, źródła jego finansowania).

Wzór wniosku o dofinansowanie stanowi załącznik do regulaminu konkursu. W zależności od konkursu wnioski należy złożyć w wersji papierowej.

Nie wolno zapomnieć także o załącznikach do wniosku o dofinansowanie. Wykaz wymaganych dokumentów oraz, w razie potrzeby, ich wzory znajdują się w dokumentacji konkursowej.

Umowa o dofinansowanie

Jeżeli w wyniku oceny wniosek zostanie wybrany do dofinansowania, z projektodawcą zostanie zawarta umowa o dofinansowanie.

Określa ona zasady, na jakich przyznano środki oraz podstawowe obowiązki związane z realizacją projektu i jego rozliczeniem. Przed podpisaniem umowy należy zgromadzić wymagane załączniki. Najczęściej wymaganymi są: aktualny wpis do ewidencji działalności gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego, zaświadczenia o niezaleganiu w opłatach podatków i składek ZUS, zaświadczenie o niekaralności, a także dokumenty specyficzne dla danego projektu.

W umowie o dofinansowanie znajdują się takie informacje, jak:

  • ogólne informacje (m.in. identyfikacja projektu, Program/Priorytet/Działanie/Poddziałanie, nazwy instytucji zawierającej umowę i odpowiedzialnej za sprawdzanie wniosków o płatność, termin realizacji, kwestie finansowe),
  • informacje o beneficjencie (m.in. NIP, nazwa, dane teleadresowe, forma prawna, numer rachunku bankowego),
  • zasady przekazywania środków unijnych (m.in. terminy przekazania, poziom dofinansowania, warunki otrzymania transzy, określenie zaliczkowania bądź refundacji wydatków),
  • zasady rozliczania projektu,
  • obowiązki beneficjenta (m.in. obowiązki informacyjno-promocyjne, sprawozdawczość w projekcie, zachowanie zasady konkurencyjności, ochrona danych osobowych, itp.)
  • zasady monitorowania i kontroli projektu,
  • warunki rozwiązania umowy o dofinansowanie.

Wzór umowy o dofinansowanie - tak jak wzór wniosku - stanowi załącznik do regulaminu konkursu.

Do umowy załączana jest treść wniosku o dofinansowanie, który złożono w ramach konkursu.

Wniosek o płatność

Środki z RPO WŁ wypłacane są na podstawie wniosków o płatność. We wniosku o płatność należy wskazać okres, który on rozlicza oraz uzupełnić informacje o wydatkach, refundacjach/zaliczkach, kategoriach kosztów, wpisać źródła finansowania wydatków, przedstawić zestawienie dokumentów potwierdzających poniesione wydatki oraz wskazać wartości wskaźników osiągnięte dla danego okresu sprawozdawczego. Wnioski o płatność są podstawą do wypłaty przyznanej dotacji w formie zaliczki, refundacji częściowej lub całkowitej.

Po zakończeniu projektu w terminie określonym w umowie o dofinansowanie beneficjent jest zobowiązany złożyć wniosek o płatność końcową. Na tym etapie następuje ostateczne rozliczenie projektu, weryfikowane jest m.in. to, czy wszystkie koszty zostały prawidłowo poniesione.

 

Data publikacji: 02.03.2015 | Kategoria: Skorzystaj
 
Top