Inteligentne Specjalizacje Regionalne określają, jakie obszary działalności powinny stać się nowymi kołami zamachowymi gospodarki w Łódzkiem. Każda ze specjalizacji jest wymierzona w przyszłość, ale jedna z nich jest także silnie zakorzeniona w łódzkiej tradycji gospodarczej.
– Tak, ja nie mam nic, ty nie masz nic, on nie ma nic – zaśmiał się głośno.
– To razem właśnie mamy tyle, w sam raz tyle, żeby założyć wielką fabrykę…
Władysław Reymont, Ziemia Obiecana
Pierwsze fabryki
W 2020 roku minie 200 lat od momentu, kiedy władze Królestwa Polskiego wydały najważniejszą decyzję dla Łodzi i regionu - decyzję o włączeniu Łodzi w poczet miast fabrycznych. Najpierw powstała osada sukiennicza - na wschód od dzisiejszego Placu Wolności, potem osada Łódka w dolinie rzeki Jasień. Powstawały fabryki - najpierw monumentalna Biała Fabryka z pierwszą w Królestwie Polskim maszyną parową, fabryka Grohmana, w końcu wielkie imperia Izraela Poznańskiego przy dzisiejszej ulicy Ogrodowej i Karola Scheiblera na Księżym Młynie. Przemysł włókienniczy święcił triumfy nie tylko w Łodzi. Fabryki powstawały w Zgierzu, Pabianicach, Ozorkowie, Zduńskiej Woli i innych miastach. Ziemia łódzka w ciągu kilkudziesięciu lat stała się jednym z większych ośrodków włókiennictwa w Europie.
Trudne czasy
Stare fabryki upadały albo modernizowały się, powstawały nowe - coraz nowocześniejsze. Przemysł włókienniczy napędzał Łódzkie także w XX wieku. Koniec epoki nastąpił wraz z upadkiem PRL, kiedy w warunkach wolnorynkowej gospodarki, bez wsparcia ze strony państwa, fabryki nie były w stanie przetrwać. Wielkie zakłady upadły, tysiące ludzi traciło pracę, a dla Łódzkiego przyszedł trudny czas przemian.
Włókiennictwo przyszłości
Tradycje włókiennictwa w regionie jednak nie upadły. W części fabryk nadal pracowały maszyny, część z nich została przekształcona w lofty, hotele, biura i centra handlowe w mniejszym lub większym stopniu odwołujące się do włókienniczej przeszłości.
Powstały też zupełnie nowe lub kompletnie przeobrażone zakłady, gdzie tkaninom dano drugą szansę. Powstają tam materiały przyszłości, jakich nie powstydziliby się superbohaterowie. Firma Texpol z Dłutowa od 2009 roku produkuje tkaniny z włókien bambusa, szczególnie cenione przez alergików oraz włókna z dodatkiem alg morskich - szczególnie dobrze sprawdzające się przy produkcji pieluszek. Łódzka firma Pik-sonic skoncentrowała się na tym, co dzieje się z tkaniną po produkcji - oferuje nowatorską metodę pikowania ultradźwiękowego, pozwalającą na spajanie ze sobą materiałów i wytłaczanie wzorów bez użycia igieł i nici. Włókienniczą palmę pierwszeństwa dzierżą też łódzcy naukowcy. Politechnika Łódzka dzięki dofinansowaniu z RPO WŁ mogła zmodernizować laboratoria Instytutu Włókiennictwa. Tam również powstał projekt Nanomitex, którego efektem jest ponad 20 technologii wytwarzania tkanin funkcjonalnych. Tkaniny te modyfikowane są nano- i mikrocząsteczkami i mają bardzo szerokie zastosowanie - w przemyśle medycznym, przemyśle bezpieczeństwa, turystyce, budownictwie. Ich zaletą jest funkcjonalność, ten sam materiał może być równocześnie bioaktywny, pełnić zadania termoregulacyjne czy fotokatalityczne (czyli przyspieszające rozkład zanieczyszczeń pod wpływem światła dziennego).
Jeśli to nie brzmi jak przyszłość, to co nią jest?
Stolica mody?
Przemysł odzieżowy to dziś dużo więcej niż tylko produkcja ubrań. Nie mniejszą rolę odgrywa ich projektowanie i wszystko, co z tym związane - czyli moda. O to, czy Łódź jest polską stolicą mody, zapytaliśmy łódzką projektantkę Martę Kuszyńską:
“Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Wszystko zależy od kryteriów, jakie przyjmiemy. Na pewno, ze względu na tradycje włókiennicze oraz dzisiejszy rynek odzieżowy, można uznać, że Łódź jest stolicą produkcji polskiej mody. To tu znajduje się większość szwalni, zakładów krawieckich, hurtowni z tkaninami i dodatkami.
To tu zaopatruje się i odszywa większość projektantów. Ale moda jest tak naprawdę wszędzie, w dobie Internetu i dużej dostępności wielu produktów każde miasto może stać się polską stolicą mody.”
Nowa szansa
Pierwsza Regionalna Inteligentna Specjalizacja w województwie łódzkim nosi nazwę Nowoczesny Przemysł Włókienniczy i Mody (w tym wzornictwo). Wśród sześciu nisz specjalizacyjnych są takie, które kładą nacisk na pozyskiwanie surowców, optymalizację procesów wytwarzania i wykorzystanie nowych technologii w procesach produkcyjnych, są też i takie, które akcentują kreatywne wymiary przemysłu włókienniczego - proces projektowania i personalizacji odzieży. Projekty badawczo-rozwojowe polegające na opracowaniu nowych lub znacząco ulepszonych produktów, usług lub procesów (np. produkcyjnych / świadczenia usług) z tego obszaru mają szansę uzyskać dofinansowanie w konkursach z pierwszej osi priorytetowej RPO WŁ na lata 2014-2020.
Wykaz Inteligentnych Specjalizacji Regionalnych dla Województwa Łódzkiego
Poczytaj też o Inteligentnej Specjalizacji: Informatyka i telekomunikacja